نگرش ﻓﻨﻰ و روشﻫﺎى آزﻣﻮن ﮐﻔﺶ ایمنی
آزمونها و استاندارهای مورد استفاده برای بررسی کفش ایمنی:
آزﻣﻮن ﻫــﺎی زﯾــﺎدی ﺑــﺮای ارزﯾﺎﺑــﯽ وﯾﮋﮔﯽ ﻫــﺎی ﻓﻨــﯽ ﮐﻔﺶ وﺟــﻮد دارﻧــﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿــﺎت ﮐﺎرﺑﺮدی ﮐﻔﺶ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ وﯾﮋهای ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد، ﮐﺎراﯾﯽ ﯾﮏ ﮐﻔﺶ را ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨــﺪ.
از اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ آزﻣﻮنهای ﺧﻤﺸــﯽ و ﭘﯿﭽﺸﯽ اﺷــﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ در آن ﮐﻔﺶ درون دﺳــﺘﮕﺎه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد و در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﮔﺎم زدن اﻧﺴــﺎن، ﺗﻤﺎم ﻗﺴــﻤﺖﻫﺎی ﮐﻔﺶ، ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶ ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷــﻮد. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮای ﻗﺴﻤتهای ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻔﺶ، روﯾﻪ و زﯾﺮه، آزﻣﻮنهای ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺧﻤﺶ وﭘﯿﭽﺶ وﺟﻮد دارد وﻟﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در آزﻣﻮن ﮐﻔﺶ ﮐﺎﻣﻞ، ﺗﻤﺎم ﻗﺴــﻤتها ﻣﻮرد ﺗﻨﺶ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ، ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳــﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد واﻗﻌﯽ ﮐﻔﺶ ﻧﺰدﯾکتر ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن داﺧﻠﯽ ﮐﻔﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت ﻣﺪرن و ﺑﻬﺮهوری از ﻣــﻮاد اوﻟﯿﻪ ﻣﻨﺎﺳــﺐ، اﻗﺪام ﺑــﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻔﺶ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿــﺖ ﺧﻮب و همینطور ﺻﺎدرات اﯾﻦ ﮐﺎﻻ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﯿﻦ آﻻت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آزﻣﻮن ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﭘﺮدازد، ﺿﺮوری ﺑﺎﺷﺪ.
آزﻣﻮنﻫــﺎی دﯾﮕــﺮی ﻧﯿــﺰ وﺟــﻮد دارﻧﺪ ﮐــﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در ﯾــﮏ ﮐﻔﺶ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳــﯽ ﻗــﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. آزﻣﻮن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روی ﭼﺮم و ﭘﻮﺳﺖ ﺧﺎم، ﭼﺮم ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ، زﯾﺮه و ﺣﺘﯽ ﺑﻨﺪ ﮐﻔﺶ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ وﺧﺼﻮﺻﯿــﺎت اﯾﻦ ﻣﻮاد را ﺑﻪ ﺻــﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
ﻣﻌﻤــﻮﻻً اﮐﺜﺮ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨــﺪﮔﺎن ﮐﻔﺶ ﺧﻮد اﻗــﺪام ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻔﺶ ﻧﻈﯿﺮ ﭼﺮم ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻧﻤﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و این ﻗﻄﻌﺎت را ﺑﺼﻮرت آﻣــﺎده ﺧﺮﯾﺪاری و در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻔﺶ، ﻣﻮرد ﻣﻮﻧﺘﺎژ و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻزم اﺳﺖ کارخانهﻫﺎی ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻔﺶ ﻧﯿﺰ، ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻣﺎﺷــﯿﻦ آﻻت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﮐﻔﺶ ﺑﺎﺷــﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪات ﺧﻮد را ﺑﺎ اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻄﺎﺑﻘــﺖ دﻫﻨــﺪ.
ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﯾــﮏ ﮐﻔﺶ ﺧﻮب، ﮐﻔﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻠﯿه آزﻣﻮنهای ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮ روی ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ آن اﻧﺠﺎم ﭘﺬﯾﺮد و ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﯾﯽ، ﺧﻮد ﺗﺤﺖ آزﻣﻮنهای وﯾﮋه ﮐﻔﺶ ﻗﺮارﮔﯿﺮد و ﺑﺎ اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺳﺎزﮔﺎری داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑــﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻓــﻮق در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ بعضی از روشﻫﺎی آزﻣﻮن و اﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در ﮐﻔﺶ و ﻗﻄﻌﺎت آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ شد .
آزﻣﻮن ﺛﺒﺎت ﺳﺎﯾﺸﯽ
-
روش Martindale
در اﯾــﻦ آزﻣــﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸــﯽ اﻧﻮاع ﭘﺎرﭼــﻪ و ﭼﺮم ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در ﮐﻔــﺶ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻮرد آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﺮﮐﺖ، ﺳﻤﺒﺎدهکشی شده و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻣﻮرد ﺳﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧــﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮای اﯾﺠﺎد ﻓﺸــﺎر در ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎﯾﺶ، وزﻧﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردی ﺑﺮ روی ﻗﻄﻌﻪ ﻗﺮار داده ﻣﯽﺷﻮد. در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی وزﻧﯽ ﮐﻪ از ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﮐﺎﺳــﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﯿﺪﮔﯽ آن ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد.
اﺳــﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در آزﻣﻮن ﺳﺎﯾﺶ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘﺎرﭼﻪ IS 12673-1989
- ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﭘﺎرﭼﻪ BS Handbook 11
- ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﮐﻔﺶ
- ۲۰۰۲- ۱۵۲۹۸ :IS
- ۲۰۰۲- ۱۵۲۹۸ :IS
- ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ ﮐﻔﺶ
- Iso 8782-1-1998
- BsEn 344-1993
- ﺳﺎﯾﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- Satra-Pm31
- ASTM D 4970
- Sn 198525
- Sn 198529
-
روش Taber
دﺳــﺘﮕﺎه ﺳــﺎﯾﺶ Taber روش دﯾﮕﺮی ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸــﯽ ﻗﻄﻌﻪ اﺳﺖ.
در اﯾﻦ روش ﻗﻄﻌﻪ ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﺗﻮﺳﻂ دو ﻏﻠﻄﮏ ﺳــﻤﺒﺎده دار ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺘﯽ، ﻣﻮرد ﺳــﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.
ﺗﻔﺎوت وزن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻗﺒﻞ وﺑﻌﺪازﺳــﺎﯾﺶ، ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻘﺪار ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ آن اﺳﺖ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﯾﻦ آزﻣﻮن ﮐﻪ ﺑﺮای ﻻﺳــﺘﯿﮏ، ﭼﺮم و ﭼﺮم ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ، روش ﻫﺎی DIN ، ISO ASTM و
DIN – EN ﻫﺴﺘﻨﺪ .
آزﻣﻮن ﻓﻠﮑﺴﻮﻣﺘﺮ:
ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از اﯾﻦ آزﻣﻮن ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ ﭼــﺮم روﯾﻪ ﮐﻔﺶ ﺑﻪ روش ﻗــﺪم زﻧﯽ ﺣﺮﮐﺎت رﻓﺖ وﺑﺮﮔﺸــﺖ ﻣﺘﻮاﻟﯽ دﺳــﺘﮕﺎه ، اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﯽ ﺷــﻮد.
ﺑــﺎ روﺷــﻦ ﺷــﺪن دﺳــﺘﮕﺎه ﺗﻌﺪاد دﻓﻌــﺎت رﻓــﺖ و ﺑﺮ ﮔﺸــﺖ ﺗﻮﺳــﻂ ﮐﻨﺘــﻮر دﺳﺘﮕﺎه ﺷﻤﺎرش ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻋﻤﻠﮑﺮد اﯾﻦ دﺳــﺘﮕﺎه اﯾﺠﺎد ﺗﻨﺶ ﻫﺎی ﺧﻤﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﮔﺎم زدن ﺑﺮ روی ﮐﻔﺶ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ اﯾﺠﺎد اوﻟﯿﻦ ﺗﺮک ﻋﺪد ﺷﻤﺎرﺷﮕﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﯾﺎدداﺷﺖ و ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد.
روش ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﯾﻦ آزﻣﻮن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ۵۹۱۴-۱۹۷۰ IS
- ۳۱۴۴-۱۹۶۸ BS
- ۲۰-۱۹۶۳/IUP
- ۵۴۰۲ Satra TM55،
- EN ISO
آزﻣﻮن ﺟﻬﻨﺪﮔﯽ:
ﺟﻬﻨﺪﮔﯽ ﻓﻮم ﻫﺎی ﭘﻠﯽ ﭘﻮرﺗﺎن، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﯾﮏ ﮔــﻮی ﻓﻠﺰی ﮐﻪ از ارﺗﻔﺎع ﻣﺸــﺨﺼﯽ ﺑﺮ روی ﺳــﻄﺢ ﻓﻮم ﻓﺮود ﻣﯽ آﯾﺪ، و ﺑــﺎ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ارﺗﻔﺎع ﺑﺮﮔﺸــﺖ ﻗﺎﺑــﻞ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی اﺳــﺖ.
اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎﯾﻪ و ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ ﻣــﺪرج آﮐﺮﯾﻠﯿﮏ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻘﺪار ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﺮ روی ﺳــﻄﺢ ﻟﻮﻟﻪ از ۱۰ ﺗﺎ ۹۰درﺻﺪ ارﺗﻔﺎع ﭘﺮﺗﺎب ﻣﺸــﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ.
اﺳــﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮای ﻓﻮم ﻫﺎی ﻧﺮم ﻗﺎﻟﺒﮕﯿﺮی ﺷﺪه ﭘﻠﯽ ﭘﻮرﺗﺎن ﮐﺎرﺑــﺮد دارد. ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روش ۸۳۰۷ Iso۱۹۹۰ ﻣﯿــﺰان ﺟﻬﻨﺪﮔﯽ ﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎی ﺳــﻠﻮﻟﯽ اﻧﺪازه ﮔﯿــﺮی ﻣﯽﺷــﻮد. Jis K6400-1997 روش دﯾﮕﺮی ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻧﺮم ﭘﻠﯽ ﭘﻮرﺗﺎن اﺳﺖ.
آزﻣﻮن ﻫﺎی اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮی و ﺧﻤﺶ:
دﺳــﺘﮕﺎههای زﯾﺎدی ﺑﺮای اﻧــﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮی و ﺧﻤﺸــﯽ ﮐﻔﺶ وﺟﻮد دارﻧﺪ، ﺑﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روﺷــﻬﺎی ﻓــﻮق و ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺧﻤﺸﯽ و ﭘﯿﭽﺸﯽ در ﻗﺴﻤتهای ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﻔــﺶ، ﻣﻘﺎوﻣــﺖ آن را اﻧــﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ.
ﻫﻤانطور ﮐﻪ ﻗﺒﻼً اﺷــﺎره ﺷﺪ آزﻣﻮنهایی ﻧﻈﯿﺮ ﻓﻠﮑﺴــﻮﻣﺘﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮای اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻤﺸﯽ ﻗﻄﻌﺎﺗﯽ از ﮐﻔﺶ ﻧﻈﯿﺮ روﯾﻪ، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ.
در ﺣﺎلیکه در آزﻣﻮن ﻓﻮق، ﯾﮏ ﮐﻔﺶ ﺑﻄــﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺤﺖ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﺧﻤﺸــﯽ و ﭘﯿﭽﺸﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از آزﻣﻮن ﯾــﮏ ﮐﻔــﺶ ﮐﺎﻣﻞ، ﻧﺘﺎﯾــﺞ ﮐﺎرﺑــﺮدی ﺑﻬﺘﺮی را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.
در اﺻــﻞ آزﻣﻮنهای ﺧﻤﺸﯽ و ﭘﯿﭽﺸﯽ ﮐﻔﺶ، ﻣﺸﺎﺑﻪﺳﺎزی ﮔﺎم زدن اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷــﺪ ﮐﻪ ﻃﯽ آن ﺗﻨﺶﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﺮ ﮐﻔﺶ وارد ﻣﯽآﯾﺪ.
آزﻣﻮن اﺳﺘﻘﺎﻣﺖ رخ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺮﮐﯿﺪﮔﯽ:
در اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻻﺳﺘﻮﻣﺘﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ رخ ﭼﺮم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺮﮐﯿﺪﮔﯽ ﻣﺸــﺨﺺ ﻣﯽ ﮔﺮدد. آزﻣﻮن ﻓﻮق، ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞ ﻧﯿﺮوی وارده ﺑﻪ ﺳــﻄﺢ رخ ﭼﺮم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﮐﺶ آﻣﺪن ﭼــﺮم در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿــﺮوی ﻓﻮق را ﻧﺸــﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ.
آزﻣﻮنهای اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻻﺳﺘﻮﻣﺘﺮ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
- ۹ DIN 53325
- ISO 3379
- IUP
منبع :
تهیه ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن: ﺳﯿﺪ ﺣﻤﯿﺪ ﺣﺎﻣﺪ ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن – ﻓﺮوه ﺷﯿﺮازی زاده