آشنایی با وسایل حفاظت فردی

وسایل حفاظت فردی

یکی از راه های پیشگیری حوادث کارگری و بیماری های شغلی استفاده کارگران از وسائل حفاظت فردی مثل لباس کار ، پیش بند ، کلاه ایمنی ، عینک حفاظتی ، ماسک جوشکاری ، ماسک ضد گرد و غبار و غیره می باشد که می بایست با توجه به شغل کارگر و نیاز او به یک یا چند نوع وسیله حفاظتی انفرادی از طرف کارفرما تهیه و در اختیارشان قرار داده شود . بدیهی است کارگران نیز باید از وسائل حفاظت انفرادی که از طرف کارفرما تهیه می شود به هنگام انجام کار جهت جلوگیری از خطرات احتمالی استفاده کنند و عدم استفاده از آنها پیامدهای غیر قابل جبرانی مثل کوی ، بریدگی دست ، سوختگی دست و پا و حتی ضربه مغزی و فوت کارگر را به دنبال خواهد داشت .
در این مقوله مشخصات هر کدام از وسائل حفاظت فردی کارگران و انواع کارهایی که هنگام انجام کار باید با استفاده از وسائل مذکور انجام دهند به ترتیب مورد بررسی قرار می گیرد .

لباس کار :

لباس کار اولین وسیله ایمنی و بهداشتی است که می بایست از طرف کارفرما تهیه و در اختیار کارگر قرار داده شود . لباس کار باید متناسب با کار و بدن کارگر بوده و قسمت های آزاد نداشته باشد . کمر آنها همیشه بسته بوده و دارای جیب های کوچک و حتی الامکان تعداد جیب ها نیز کم باشد . برای خرید لباس کار  کافیست وارد فروشگاه شوید.
کارگرانی که با قسمت های گردان ماشین ها کار می کنند باید لباس کارشان چسبیده به تن و آستین هایشان مج بند داشته باشد . لباس کار یکسره برای این قبیل کارها توصیه می شود ، کارگرانی که روی دستگاه های فوق الذکر کار می کنند اگر موی سرشان بلند است ، باید آنها را زیر سربند یا کلاه بپوشانند و از استفاده از ساعت مچی ، مچ بند ، انگشتر و سایر تزئینات در موقع انجام کار خودداری نمایند .
کارگرانی که در محیط آلوده به گرد و غبار مسموم کننده یا قابل اشتعال کار می کنند نباید از لباس های جیب دار و شلوارهای پاکتی دار استفاده نمایند ، چون گرد و غبار مذکور در محل های لبه دار و جیب ها جمع شده و در مواقع مختلف ممکن است باعث ناراحتی آنها شود .

پیش بند:

کار در جاهایی که مایعات خورنده مثل اسید و غیره وجود دارد باید از پیش بندی که تمام سینه را بپوشاند و از جنس کائوچوی طبیعی و غیره باشد استفاده نمود . حفاظت در برابر اشعه ایکس با استفاده از پیش بند سربی با ضخامت مناسب می باشد .
کار با مواد داغ مثل پای تنور یا پاتیل های جوشان و غیره با استفاده از پیش بند نسوز است .
کارگرانی که در مقابل قطعات گردان و متحرک دستگاه ها کار می کنند نباید از پیش بند استفاده کنند و اگر کار کردن با این دستگاه ها نیاز پیش بند داشته باشد ، باید به صورت دو تیکه بوده بطوریکه قسمت پایین تنه از بالا تنه مجزا و طوری گره خورده باشد تا در مواقعی که پیش بند به قسمت های گردان گیر می کند ، به سهولت از تن کارگر جدا شود .

کلاه ایمنی : 

کارگرانی که هنگام انجام کار در معرض سقوط یا پرتاب اشیاء روس سرشان هستند می بایست از کلاه حفاظتی استفاده کنند . نوع کارهایی که نیاز به کلاه ایمنی دارد عبارتند از کارگران ساختمانی ، کارگران معدنی ، باراندازها ، مقنی ها ، موتورسیکلت سواران و غقره .
مشخصات کلاه حفاظتی : وزن کلاه به طور کامل نباید از ۴۰۰ گرم تجاوز نماید ، کلاه ایمنی باید از مواد غیر قابل احتراق ساخته شده باشد ، در محل هایی که خطر برق گرفتگی وجود دارد جنس کلاه باید عایق برق باشد ، دور تا دور کلاه لبه داشته باشد تا سر و گردن و صورت و پشت گردن کارگر را محافظت نماید . ضمنا کلاه یک وسیله شخصی بوده و استفاده از آن توسط دیگری می بایست با ضد عفونی نمودن داخل کلاه و در صورت لزوم تعویض چرم و نوارهای داخل آن انجام شود .

عینک حفاظتی :

حساس ترین عضو بدن انسان چشم است که باید از هر گونه آسیبی مصون بماند ، زخم و جراحت چشم به سختی قابل علاج می باشد و در صورت وارد شدن جسم خارجی در آن ضربه شدید به چشم وارد شده و ضایعات عمیقی که احتمالا کوری را نیز به دنبال دارد ، عارض می گردد .
استفاده از عینک های محافظ چشم یکی از راه های جلوگیری خطرات چشمی انسان می باشد . کارگرانی که در مشاغل زیر کار می کنند نیاز به عینک حفاظتی دارند :
ریخته گری ، جوشکاری ، تراشکاری ، سنگ سمباده ، دستگاه های کنکاسور ، کوبیدن چکش ، محل های پر گرد و غبار و غیره . ضمنا در محل هایی که گاز ، دود و مایعات مضر شیمیایی مانند اسیدها ، قلیائیات ممکن است باعث سوزاندن چشم یا زخم شدن آن شود و غیره .
عیک های حفاظتی مورد استفاده با توجه به هر نوع کار متناسب با نوع کار تهیه شده ، بعنوان مثال عینک ضد گرد و غبار دارای قابلیت های شفاف و قابل انعطاف می باشد و کاملا با صورت کارگر تطبیق می کند .
عینک های حفاظتی کارگران ریخته گر ضمن اینکه اشعه ماوراء بنفش و اشعه خیره کننده را جذب می کند ، در برابر گرما و حرارت نیز مقاوم است ، عینک های ضد اسید و عینک های مورد استفاده در مقابل دودهای خطرناک و ناراحت کننده باید دوره آنها از طرف داخل مجهز به جنس نرم و نسوز قابل انعطاف باشد و کاملا روی صورت چسبیده و فاقد هر گونه منفذی باشند .
عینک کارگران جوشکار با شیشه های رنگی جهت جلوگیری از خیره شدن خستگی چشم
می باشد . میتوانید برای خرید عینک های محافظ چشم برای مشاغل مختلف روی لینک کلیک کرده و وارد فروشگاه شوید.

گوشی حفاظتی :

در مورد سر و صدا و میزان صدای قابل شنیدن بدون حفاظ گوش قبلا به طور مبسوط در بخش سرو صدا در کارگاه ها صحبت شده و فقط در این باره تأکید می شود که در کارگاه هایی که سر و صدا باعث رنجش گوش کارگران می شود (سر و صدایی بیش از ۸۵ دسیبل) باید حتما از گوشی ایمنی استفاده شود و توصیه می شود که حتی اگر نوع توپی حفاظ گوش وجود نداشته باشد کارگرانی که در معرض سر و صدای شدید هستند از پنبه های آغشته به کمی پارافین در
گوش های خود استفاده کنند که هنگام ترک کار نیز آنها به راحتی می توانند از گوشها خارج و دور بیاندازند ، بدیهی است انجام این عمل نه تنها از ورود سر و صدای مزاحم به گوش ها جلوگیری می کند ، بلکه در صورت وجود گرد و غبار در اطراف مانع ورودشان به داخل گوش و ایجاد ناراحتی و امراض مختلف می گردد .

کمربند ایمنی و طناب نجات :

کارگران ساختمانی ، مقنی ها ،کارگران برق و مخابرات در روی تیرهای خطوط هوایی و غیره به منظور جلوگیری از سقوط باید مجهز به کمربند ایمنی و طناب نجات باشند .
نحوه استفاده از کمربند ایمنی بدین ترتیب است که یک سر طناب نجات را به حلقه کمربند قلاب نموده و سر دیگر آن را به تیر چوبی یا یک میله فلزی ثابت و یا امثال آن در محل کار محکم می بندند . کمربند ایمنی و کلیه قطعات و ضمائم آن باید مرتبا بازدید شده و قطعات فرسوده یا خراب آن در صورت امکان تعویض و قطعات تعویض شده از نوع استاندارد بوده وگرنه باید کلا کمربند را تعویض نمود .

برای انتخاب و قیمت کمربند ایمنی کار در ارتفاع یا انواع دیگر از کمربند های ایمنی از طریق لینک وارد صفحه مستقیم این ابزار در فروشگاه شوید.

دستکش های حفاظتی :

دستها از ارزشمندتر ین اعضا کمکی بدن انسان می باشد که برای حفاظت آنها در مقابل خطرات مثل سوختگی در اثر گرما ، مواد خورنده ، برنده و غیره باید از دستکش های حفاظتی مناسب استفاده نمود ، بطوریکه ضمن حفاظت از دست ها هیچگونه ناراحتی نیز برای حرکت انگشتان ایجاد نکرده و باعث حساسیت پوست دست نیز می شوند . کارگرانی که با دستگاه هایی مثل مته یا تراش و غیره که قسمت عای گردان دارند و احتمال برخورد دستان کارگر با آنها وجود دارد و دقت عمل کارگر نیز به همراه استفاده از دستکش کم می شود نباید از دستکش استفاده کنند . انواع دستکش هایی که کارگران باید از آنها با توجه به شغلی که دارند استفاده کنند عبارتند از :
*دستکش های چرمی برای کار جوشکاری ، کشیدن سیک ، حمل و نقل و غیره .
*دستکش های لاستیکی یا جنس مخصوص مشابه عایق الکتریسیته برای برق کاران ، دستکش های لاستیکی یا پلاستیکی برای جا به جا کردن ظروف اسید و مواد سمی و تحریک کننده و عفونی سر و کار دارند باید دارای شرایط زیر باشند :
۱- ساق آنها به قدری بلند باشد که بازوها را بپوشاند .
۲- کلیه قسمت های آن دارای مقاومت کافی در مقابل مواد سمی و تحریک کننده باشد .
۳- فاقد سوراخ یا پارگی باشد.

علاوه بر تجهیزات فوق با وراد شدن به فروشگاه میتوانید انواع دستکش کار از نوع ضد برش ، دستکش برق کاری و تمامی مدل های دستکش ایمنی را تهیه کنید.

کفش حفاظتی :

کارگرانی که موقع کار پاهایشان با مواد اسیدی و قلیائی تماس دارند ، در رطوبت کار می کنند ، در معرض سقوط اجسام سنگین قرار دارند ، خطر برق گرفتگی آنها را تهدید می کند و … باید از کفش حفاظتی متناسب با نوع کار استفاده نمایند . کارگرانی که با مواد خورنده سر و کار دارند از کفش لاستیکی بدون بند باید استفاده کرده و این کفش ها می بایست کاملا پا و قوزک پا را بپوشانند . کفش کارگرانی که در آب و رطوبت کار می کنند باید از نوع لاستیکی با ساق های بلند تا زانو باشد.
کفش کسانی که در معرض سقوط اجسام سنگین می باشند باید دارای پنجه فولادی باشد و کفش کارگرانی که در معرض خطرات برق گرفتگی قرار دارند باید دارای تخت لاستیکی باشد و بالاخره در محل هایی که در اثر ایجاد جرقه امکان خطر انفجار و آتش سوزی وجود دارد ، به هیچ عنوان نباید از کفش میخ دار استفاده شود .

گتر حفاظتی :

به منظور حفاظت ساق پا تا روی کفش ها در مواقعی که کارگران در معرض ترشحات اسیدی ، قلیایی ، جرقه های آتش ، ریختن مواد مذاب یا مایعات داغ قرار دارند باید از گتر حفاظتی استفاده نمایند .
مثلا نوع گترهای مورد استفاده درکارگاه های ریخته گری باید از جنس مواد نسوز باشد و این گترها باید تا زانوی پا را بپوشاند و کاملا به وسیله بندک یا سگک به پاها بچسبند ، بطوریکه مانع داخل شدن مواد مذاب به داخل پاهای کارگر شوند .

ماسک های حفاظتی :

بطور کلی در کارگاه هایی که گرد و غبار یا گازهای زیان آور و سمی ایجاد می کنند ، موقع کار دستگاه ها ، باید هوای آلوده محل به وسیله هواکش های مناسب ، تهویه و به خارج از محیط کار هدایت شوند که درباره نحوه تهویه در بخش هوای کارگاه ها به تفصیل صحبت شده است . در صورتی که امکان تهویه مناسب در کارگاه وجود نداشته باشد ، می بایست برای کارگران جهت جلوگیری از ورود گازهای زیان آور و یا گرد و غبار به داخل ریه آنها ماسک های حفاظتی مناسب تهیه و در اختیارشان قرار داد که به شرح زیر می باشند :

۱- ماسک های فیلتر دار ضد گرد و غبار

ماسک های مذکور دارای فیلتر هایی از جنس دستمال کاغذی ، پنبه و الیاف مختلف بوده و موقع استفاده گرد و غبارهای معلق در محیط کار از طریق فیلتر های مذکور جذب و هوای نسبتاً سالم تری وارد ریه کارگر می شود . فیلتر ماسک های مذکور را می توان گاهی تمیز نمود . در بعضی از کارگاه ها که کارگران هنگام کار در معرض گرد و غبار قرار دارند و از استفاده ماسک های فیلتر دار به علت عرق کردن اطراف دهان و بینی امتناع می ورزند می توان از طریق آموزش های لازم آنها را عادت به استفاده از این نوع ماسک ها داده یا از ماسک های کاغذی یک بار مصرف و پارچه های لطیف که دارای سوراخ های ریزی می باشند ، استفاده نمود که معمولا پارچه های مذکور را به صورت چند لا کرده و مقابل دهان و بینی می بندند .

۲- ماسک های فیلتر دار ضد گاز :

گازهای سمی که در بعضی از کارگاه ها تولید می شوند عبارتند از گاز کلر ، اکسید کربن ، بخارات اسید سولفوریک و غیره که در بخش مربوط به بیماری های ناشی از مواد شیمیایی توضیحات لازم داده شد . برای خنثی کردن هر یک از سموم فوق از ماسک های فیلتر دار ضد گاز که دارای فیلتر های خنثی کننده انواع گاز با رنگ و نشان مخصوص به آن نوع گاز قابل تشخیص می باشند باید استفاده نمود ، مدت استعمال هر فیلتر محدود بوده و پس از آنکه قابلیت خنثی کردن گاز مورد نظر را از دست داد باید بلافاصله تعویض شود . لازم به تذکر است که استفاده از ماسک های فیلتر دار با مواد شیمیایی مجهز به محفظه فیلتر دار در محل های کوچک که تهویه کامل نمی باشد و میزان اکسیژن آن کم می باشد ، مثل چاهای فاضلاب و غیره ممنوع می باشد .

۱- استفاده کارگران از وسائل حفاظت انفرادی مثل لباس کار ، دستکش و ماسک مخصوص جوشکاری
۲- وجود هواکش موضعی جهت هدایت دود و بخارات سمی ناشی از جوشکاری به خارج کارگاه .
۳- نصب پاراون در اطراف محل جوشکاری به منظور جلوگیری از انتشار نورهای خیره کننده ناشی از جوشکاری به اطراف ممکن است ایجاد مزاحمت و ناراحتی برای سایر کارگران بنماید .
۴- ماسک های مجهز به کپسول حاوی اکسیژن :
۵- با توجه به اینکه استفاده از ماسک های فیلتر دار شیمیایی مذکور در محل هایی که کمبود اکسیژن فشرده قابل حمل استفاده نمود .

معمولا استفاده از این قبیل ماسک ها برای نجات کارگران معادن یا حریق زدگان در دود و آتش یا کارگرانی که در چاه ها دچار گاز گرفتگی می شوند ، توسط گروه های نجات مصدومین می باشد .
در بعضی موارد می توان به جای ماسک تنفسی مجهز به کپسول اکسیژن از ماسک تنفسی که دارای یک لوله لاستیکی بلند تا حدود ۱۵ الی ۲۰ متر است و با هوای آزاد تماس دارد ، استفاده نمود . استفاده از این نوع ماسک معمولا توسط کارگران تخلیه فاضلاب ها یا کارگران نقاش و غیره صورت می گیرد .

وسائل حفاظتی فردی بعضی مشاغل:

۱- کارگر برق کار و مخابرات :

کلاه ایمنی ، دستکش و کفش ایمنی عایق الکتریسیته است و در صورت لزوم کمربند ایمنی ، ابزار کار با دسته های عایق الکتریسیته .

۲- کارگر ساختمانی:

دستکش لاستیک ، کفش ایمنی ، کلاه ایمنی و در صورت لزوم کمربند ایمنی

۳- کارگر تراشکار :

عینک تراشکاری ، کفش ایمنی و در صورت لزوم سربند و مچ بند .

۴- جوشکار و کمک جوشکار :

کلاه و کفش ایمنی ، عینک یا ماسک جوشکاری ، پیش بند و آستین و گتر چرمی و در صورت لزوم کمربند ایمنی .

۵- کارگر رنگ کار یا نقاش :

کلاه گوشی دار پلاستیکی ، دستکش پلاستیکی ، ماسک یکبار مصرف ضد گرد و غبار (ماسک کاغذی) ، چکمه پلاستیکی .

۶- کارگر شیشه گر :

عینک حفاظتی ، دستکش و پیش بند چرمی و گتر چرمی

۷- کارگر مقنی یا چاه کن :

کلاه ایمنی ، دستکش لاستیکی ، چکمه لاستیکی ، ساق بلند ، کمربند ایمنی مجهز به طناب نجات ، چراغ قوه یا چراغ روشنایی سیار با ولتاژ کمتر از ۲۴ ولت ، ماسک مجهز به کپسول اکسیژن و در صورت لزوم ماسک ضد گاز و عینک حفاظتی ضد گرد و غبار .

۸- کار با مایعات شیمیایی یا اسیدها :

عینک ضد اسید ، دستکش پلاستیکی ساق بلند ، پوتین پلاستیکی ، ژاکت و پیش بند پلاستیکی .

۹- کارگر نجار :

کفش ایمنی ، دستکش چرمی ، ماسک ضد گرد و غبار ، عینک حفاظتی و در صورت لزوم گوشی حفاظتی .

۱۰- کارگر مکانیک :

عینک تراشکاری ، دستکش چرمی ، کفش ایمنی

۱۱- کارگر ریخته گر و قالب ریز :

کلاه ایمنی ، عینک حفاظتی ، دستکش ، پیش بند و گتر نسوز ، کفش ایمنی و ماسک بخارات مضر.

۱۲- کارگر توربین بخار :

گوشی حفاظتی ، کفش تخت لاستیکی و در صورت لزوم دستکش ایمنی

۱۳- کارگر آهنگر :

کفش ایمنی ، دستکش و پیش بند چرمی ، عینک تراشکاری و در صورت لزوم گوشی حفاظتی .

۱۴- حلبی ساز :

دستکش کف چرمی ، پیش بند چرمی و در صورت نیاز کفش ایمنی .

۱۵- کارگر آزمایشگاه :

عینک ضد اسید ، دستکش پلاستیکی ساق بلند ، پیش بند پلاستیکی و در صورت لزوم گتر حفاظتی ، ماسک حفاظتی بخارات مضر .

۱۶- کارگر معدن:

کلاه ایمنی ، پوتین ایمنی لاستیکی ساق بلند ، ماسک حفاظتی ، دستکش حفاظتی ، چراغ ایمنی معدن و در صورت لزوم کمربند حفاظتی مجهز به طناب نجات

۱۷ – کارگر چاپخانه :

دستکش پلاستیکی آزمایشگاه ، پیش بند پلاستیکی ، چکمه پلاستیکی معمولی ، ماسک حفاظی بخارات مضر .

۱۸- کارگر سردخانه :

دستکش حفاظتی ، پیش بند حفاظتی ، لباس کامل سردخانه ، پوتین ایمنی و کلاه حفاظتی .

۱۹– جا به جا کردن اشیا سنگین :

کلاه ایمنی ، دستکش چرمی ، پوتین ایمنی .

اگر در معرض سقوط یا پرتاب شدن اجسام قرار دارید باید کلاه حفاظتی مقاوم و در عین حال سبک بر سر بگذارید تا آسیب نبیند .

برای نجات کارگرانی که در چاه‌ها دچار گازگرفتگی می‌شوند از کدام وسیله حفاظت فردی استفاده می‌شود؟

استفاده از تجهیزات تنفسی پیشگیرانه در مقابل گازهای مضر در چاه‌ها:

برای مقابله با گازهای مضر در چاه‌های نفت و گاز، استفاده از تجهیزات تنفسی پیشگیرانه (SCBA) به عنوان یک راهکار کاربردی شناخته می‌شود. این تجهیزات، که در صنعت‌های نفت و گاز و حفاظت از کارگران مشغول به حفاری استفاده می‌شوند، ایمنی و حفاظت در برابر گازهای خطرناک را فراهم می‌کنند.

تجهیزات تنفسی، با ایجاد یک محیط تنفسی درونی چاه، با فشار مناسب، از کارگران در برابر گازهای خطرناک مانند هیدروژن سولفید، متان و سایر گازهای سمی، محافظت می‌کنند.

این تجهیزات دارای ماسک‌های تنفسی با نازلهای تنفسی مختلف هستند که با توجه به نوع گازهای موجود در محیط، از ماسک مناسب استفاده می‌شود. یا دارای سیستم‌های خودکار تشخیص گازها هستند که به صورت خودکار فشار مناسب را تنظیم می‌کنند و در صورت شناسایی گازهای خطرناک، هشدار می‌دهند.

اثرات و خطرات گازگرفتگی در چاه

گازگرفتگی باعث کاهش سریع فشار در چاه می‌شود که منجر به مشکلاتی مانند سختی تنفس، اختلال در عملیات حفاری و حتی خطرات جدی برای کارکنان در محیط کار می‌شود. همچنین حوادث ایمنی مانند انفجارها و آتش‌سوزی‌ها که ناشی از گازگرفتگی هستند، به عنوان یکی از خطرات جدی در حفاری چاه است.

وسایل حفاظت فردی برای کنترل گرما

استفاده از وسایل حفاظت فردی در محیط کاری یک راهکار مهم برای پیشگیری از خطرات حاکم بر محیط کار است. این وسایل حفاظتی شامل پیش بند، کلاه ایمنی، عینک مخصوص، لباس و دستکش‌های ایمنی، کفش‌های ایمنی، گتر و ماسک‌های حفاظتی می‌شوند.

پیش بند: پیش بند یا کمربند ایمنی، برای حمایت از ناحیه کمر و استحکام فرد در مواجهه با فعالیت‌های سنگین و باربر استفاده می‌شود.

کلاه ایمنی: کلاه ایمنی برای حفاظت سر در برابر ضربه، سقوط اشیاء و خطرات احتمالی گرما و آتش سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کلاه‌ها از مواد مقاوم و ضد ضربه ساخته می‌شوند.

عینک مخصوص: عینک‌های مخصوص حفاظتی برای محافظت چشم‌ها در برابر ذرات معلق، اشعه ماوراء بنفش (UV) و خطرات آتش سوزی و گرمای ناشی از آن استفاده می‌شوند. این عینک‌ها دارای لنزهای مقاوم و ضدخش هستند.

لباس و دستکش‌های ایمنی: لباس و دستکش‌های ایمنی برای حفاظت از بدن و دست‌ها در برابر خطرات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لباس‌ها، شامل جلیقه‌های ضد اسید، لباس‌های ضد آتش، لباس‌های ضد الکتریسیته ساکن و غیره هستند.

کفش‌های ایمنی: کفش‌های ایمنی برای حفاظت از پا و پاشنه در برابر ضربه، خطرات برقی، مواد شیمیایی و غیره طراحی شده‌اند. این کفش‌ها از مواد مقاوم و ضد لغزش ساخته می‌شوند.

گتر و ماسک‌های حفاظتی: گتر‌ها و ماسک‌های حفاظتی برای حفاظت از صورت و تنفس در برابر ذرات معلق، گازها، بخارات شیمیایی و غیره استفاده می‌شوند.